Το Θύρρειο
Ταξιδεύοντας από την Αμφιλοχία προς τη Βόνιτσα, στο μέσον της διαδρομής και στη τοποθεσία "Γοργοβλί" περίπου 6 χιλιόμετρα νοτιότερα από το βασικό δρόμο βρίσκεται το χωριό μας ΘΥΡΙΟ ή ΘΥΡΡΕΙΟ ή ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ.
Έχει πληθυσμό 1330 κατοίκους έκταση 43237 στρέμματα και είναι κτισμένο στις πλαγιές των Ακαρνανικών βουνών σε υψόμετρο 500 μέτρα από τη θάλασσα κοντά στη θέση της αρχαίας ομώνυμης πόλης.
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821
Χάνεται επί τουρκοκρατίας το όνομα Θύριο και εμφανίζεται ως "Βάσιλ" ίσως από τον Άγιο Βασίλειο που υπάρχει εκεί, μικρό μοναστήρι, που τα ερείπια του υπάρχουν ως σήμερα. Όλο το 18ο αιώνα υποφέρει από τις επιδρομές των κλεφτών αλλά και των Τουρκικών αποσπασμάτων.
Τα έτη 1759, 1798 και το 1802 το καταλαμβάνει ο Μούρτο Κάλη διοικητής των δυνάμεων του Αλή Πασά.
Το 1805 ο ταγματάρχης "w.M.Laeke." του Αγγλικού στρατού επισκέφτηκε το χωριό όπου βρήκε πολύ λίγους κατοίκους και αυτούς σε αχυροκαλύβες γύρω από το μοναστήρι του Αγίου Βασιλείου. Όταν ήρθε η ώρα της επαναστάσεως παρ' όλη την φτώχια τους για τον αγώνα έδωσαν 127 κάδους σιτάρι 74 κάδους κριθάρι, 114 κάδους καλαμπόκι 165 γιδοπρόβατα 23 βόδια και 39 γουρούνια.
Στο στρατό της Ελλάδας κατατάχθηκαν ο Μήτρος Χαλιμούδρας και ο Καραλής. Το 1828 ήρθε επιτέλους η απελευθέρωση του Θυρίου και οι κάτοικοί του ήταν μόνο 92.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
Το χωριό γίνεται κοινότητα το 1912 με το όνομα Άγιος Βασίλειος. Ο οικισμός Δερσοβά και η κοινότητα του Αγίου Βασιλείου μετονομάστηκε σε κοινότητα Θυρίου το 1915. Σήμερα απαρτίζεται από τους οικισμούς Θύριο, Αντώνη και Σπαρτοχώρι (ή Δερσοβά).
Με την εφαρμογή του Νόμου 2539/97( Ι. Καποδίστρια) η κοινότητα έπαψε να υπάρχει αυτόβουλη και αποτελεί από το 01-01-1999 δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Ανακτορίου.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
Ποιος λαός και πότε έκτισε το Θύριο δεν ξέρουμε. Ίσως κτίστηκε πριν το 1900 π.Χ από διάφορους λαούς όπως (Πέλεγες , Τηλεβόες, Κουρήτες, Αίμονες και Κάρες). Ένας από τους πιο γνωστούς ήρωες του Θυρίου είναι ο Πάτρωνας. Αυτός συνόδευσε τον Αινεία στην Ιταλία μετά την πτώση της Τροίας. Μέχρι τον 7 π.Χ. αιώνα έγιναν πολλές αποικίες δίπλα στο Θύριο όπως Λευκάδας, Ανακτορίου, Αμβρακίας, Κέρκυρας κ.α. Αργότερα στο Θύριο κόπηκαν νομίσματα κατ' απομίμηση των Κορινθιακών στατήρων. Το 400-450 ο λαός του Θυρίου έλαβε μέρος σε εκστρατεία για την απελευθέρωση των Οινιάδων.
Στους Πελοποννησιακούς πολέμους ακολούθησε τους Αθηναίους ως σύμμαχος και αργότερα με τους Σπαρτιάτες και τους Θηβαίους. Μετά το 338 π.Χ. υπόγραψε συμμαχία με τους Μακεδόνες για 150 χρόνια περίπου. Το 197 π.Χ. όταν ο Φίλιππος ο Έ νικήθηκε από τους Ρωμαίους το Θηρίο προχώρησε σε συμμαχία μ' αυτούς και γίνεται Πρωτεύουσα "Κοινού" (που απαρτίζονταν από διάφορες χώρες πόλεις όπως Λευκάδα, Κέρκυρα, Αμβρακία κ.α.)
Σχεδίαση και Ανάπτυξη: Κωνσταντίνος Κύρκος, ΠΕ19
© 2006 - 2007, Γυμνάσιο Μοναστηρακίου Αιτωλοακαρνανίας